Avrupa Birliği’nde bugün yürürlüğe giren dünyanın ilk “Yapay Zeka Yasası”, bu teknolojilerin kullanımına sıkı düzenlemeler getiriyor. Avrupa Parlamentosu (AP), yapay zekayı düzenlemeyi hedefleyen kuralları içeren yasa tasarısını geçtiğimiz mart ayında onaylamıştı. AB üyesi ülkeler tarafından 25 Mayıs’ta kabul edilen yasa, 12 Temmuz’da Birliğin Resmi Gazetesi’nde yayınlanmasının ardından bugün yürürlüğe girdi.
Dünyanın ilk “Yapay Zeka Yasası” olarak bilinen kurallar, aşamalı olarak AB üyesi 27 ülkede bu alandaki düzenlemeleri uyumlu hale getirecek. Temelde AB ülkelerinde kullanılan yapay zeka sistemlerinin temel insan haklarına ve güvenliğine zarar vermeyecek şekilde işlemesi hedefleniyor. Bu nedenle kurallar, yapay zeka sistemlerini topluma zarar verme seviyesine göre gruplandırıyor. Risk derecesi arttıkça kurallar katılaşıyor. Örneğin, söz konusu sistemlerin ulaşım, sınav puanlaması, cerrahi işlemler, istihdam prosedürleri, banka kredileri için yapılan değerlendirmeler, vize başvurularının incelenmesi gibi insan hayatını ciddi ölçüde etkileyebilecek alanları “yüksek riskli” olarak sınıflandırıldı. Az riskli alanlar ise yapay zeka destekli video oyunları veya spam filtreleri gibi uygulamaları içeriyor. Risk derecesine göre yapay zeka uygulamalarının kullanımı için koşullar belirleniyor, uygulamanın dağıtıcıları ve sağlayıcıları ile kullanıcılarına düşen sorumluluklar da net şekilde tanımlanıyor. “Kabul edilemez” risk grubuna giren sistemler ise tümüyle yasaklanıyor. Yüz görüntülerinin internetten veya kapalı kamera sistemlerinden alınması, iş yerinde ve eğitim kurumlarında duygu tanıma, sosyal puanlama, cinsel yönelim veya dini inançlar gibi hassas verileri çıkarmak için biyometrik sınıflandırma yapılması yasak kapsamına giriyor. İnsan davranışını manipüle eden veya insanların zafiyetlerinden yararlanan yapay zeka sistemleri de yasaklanıyor.
Kurallara uymayan şirketleri ise küresel cirosuna oranlı milyonlarca euroluk para cezaları bekliyor. Yasaların bugün yürürlüğe girmesinin ardından yasaklar, 6 ay sonra uygulanabilir hale gelecek. Bu yeni yasanın, yapay zeka teknolojilerinin güvenli ve etik kullanımını sağlama amacı taşıdığı ve yapay zeka alanında faaliyet gösteren şirketler başta olmak üzere bu teknolojileri kullanan tüm aktörler için bir düzenleme ve denetim mekanizması oluşturduğu belirtiliyor. AB’nin bu adımıyla, yapay zekanın geniş ölçekte kullanımıyla potansiyel risklerin ve tehlikelerin minimize edilmesinin hedeflendiği ve bu teknolojilerin insanların haklarına saygılı bir şekilde geliştirilmesinin sağlanması ön plana çıkmış bulunmaktadır.
